بازگشت قطار تامین اجتماعی به ریل اعتدال
نظام های تامین اجتماعی در جهان از عوامل کلیدی پیشرفت و رشد اقتصادی کشورها محسوب می شوند. سازمان تامین اجتماعی به دلیل اهمیت و نقش تاثیر گزار آن در امنیت اجتماعی و اقتصاد در ایران همیشه مورد توجه مردم، دولت ها و ذینفعان مختلف از جمله بیمه شدگان،کارکنان، کارفرمایان و نظام بهداشت و درمان بوده است. در این مقاله ضمن بررسی نقش و اهمیت تامین اجتماعی، تحولات و حواشی اخیر در سازمان تامین اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد.
تامین اجتماعی به عنوان یک حق جهانی
اولین برنامه های تامین اجتماعی در اواخر قرن بیستم و بر پایه بیمه اجباری شکل گرفته و بعد از جنگ جهانی دوم توسعه پیدا کرده است. نهادهای مختلف بین المللی توسعه و گسترش تامین اجتماعی را مورد حمایت قرار داده اند. در سال ۱۹۴۸ تامین اجتماعی به عنوان یک حق انسانی در اعلامیه حقوق بشر مورد تصویب قرار گرفته است. در ماده ۲۲ این اعلامیه آمده است:” هر کس به عنوان عضو اجتماع حق برخورداری از حمایت های تامین اجتماعی را دارد و مجاز است از طریق مساعی ملی و همکاری بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خود را که لازمه ی مقام و نمو آزادانه ی شخصیت اوست با رعایت تشکیلات و منابع هر کشور بدست آورد”. همچنین در ماده ۲۵ آن اعلام شده که” الف) هرکس حق دارد که سطح زندگی او، سلـامتی و رفاه خود و خانواده اش را از حیث خوراک ومسکن و مراقبتهای طبی و خدمات لـازم اجتماعی تامین کند و همچنین حق دارد که در مواقع بیکاری، بیماری، نقص عضو، بیوگی، پیری یا در تمام موارد دیگری که به علل خارج از اراده انسان، وسایل امرار معاش او از بین رفته باشد از شرایط آبرومندانه زندگی برخوردار شود. ب) مادران وکودکان حق دارند که از کمک و مراقبت مخصوصی بهره مند شوند. کودکان چه براثر ازدواج و چه بدون ازدواج به دنیا آمده باشند، حق دارند که همه از یک نوع حمایت اجتماعی برخوردار شوند.” (۱)
در قوانین برخی کشورها از جمله ایران تامین اجتماعی به عنوان یک حق تصویب شده است. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای جهان انواع مختلفی از نظام های تامین اجتماعی اجرایی شده است. هم اکنون در حدود ۵۰ درصد جمعیت جهان به انواع مختلفی از برنامه های تامین اجتماعی دسترسی دارند اما تنها در ۲۰ درصد موارد از پوشش کافی تامین اجتماعی برخوردار بوده اند. بنابراین توسعه پوشش تامین اجتماعی از مهمترین چالش های سازمان های تامین اجتماعی به شمار می رود.
تامین اجتماعی کلید توسعه اجتماعی و اقتصادی در بلند مدت
امروزه اهمیت اجتماعی نظام های تامین اجتماعی برای جامعه به صورت گسترده ای پذیرفته شده اما اهمیت اقتصادی آن کمتر مورد توافق قرار گرفته است. با این وجود بینش تاثیر نظام های تامین اجتماعی به عنوان یک عامل مولد در توسعه اقتصادی روز به روز روشن تر می شود. بارزترین مثال در خصوص اهمیت اقتصادی نظام های تامین اجتماعی تاریخچه نظام تامین اجتماعی اروپا می باشد. بسیاری از کشورهای اروپایی برنامه های تامین اجتماعی خود را در مراحل اولیه توسعه و پیشرفت و قبل از ثروتمند شدن شروع نموده اند. تاریخچه اروپا نشان می دهد که اقتصاد کارامد و نظام های تامین اجتماعی کارامد می توانند شانه به شانه هم رشد نمایند. همه جوامع باید نظام های تامین اجتماعی خود را با توجه به نیازها و شرایط اجتماعی-اقتصادی خود توسعه دهند. پیام کشورهای توسعه یافته روشن است: نظام تامین اجتماعی موثر و کارامد کلید توسعه بلندمدت اقتصادی و اجتماعی می باشد. (۱)
اهمیت سازمان تامین اجتماعی در ایران
سازمان تامین اجتماعی از بزرگترین نهادهای اقتصادی ایران به شمار می رود. طبق آمار سال ۱۳۹۲ تعداد بیمه شدگان و مستمری بگیران این نهاد شامل ۳۹۰۹۹۳۸۰ نفر می باشد. که از این میان تعداد ۳۴۲۹۹۶۹۲ نفر بیمه شده اصلی و تبعی و ۴۷۹۹۶۸۸ نفر نیز مستمری بگیران اصلی و تبعی این سازمان بزرگ را تشکیل می دهند. طبق آخرین سرشماری جمعیت ایران در سال ۱۳۹۰ در حدود ۷۵۱۴۹۶۶۹ نفر برآورد شده است. با این حساب اهمیت تامین اجتماعی بر همگان روشن می شود چراکه بیشی از نیمی از مردم ایران به نوعی با سازمان تامین اجتماعی مرتبط بوده و سیاست گزاری ها و برنامه های اجرا شده در آن این قشر عظیم را به صورت مستقیم و سایر بخش ها را به صورت غیر مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد. (۲،۳)
سابقه تأمین اجتماعی در ایران به تصویب اولین قانون استخدامی کشوری در سال۱۳۰۱ باز میگردد که طی آن، نظامی برای بازنشستگی به وجود آمد. تامین اجتماعی در سالیان بعد در حال تغییر و تکامل بود و تشکیل وزارت رفاه اجتماعی، تحول دیگری بود که در سال ۱۳۵۳ روی داد. این وزارتخانه، تقریبا تمامی امور مربوط به بیمه درمان و رفاه اقشار مختلف جامعه را تحت پوشش خود قرار داد. در این میان، تصویب “قانون تأمین اجتماعی”در تیرماه ۱۳۵۴ و تشکیل “سازمان تأمین اجتماعی” را میتوان آغازگر تحولی نو در نظام تأمین اجتماعی کشور دانست. با وقوع انقلاب اسلامی و تغییر قانون اساسی، مبحث”تأمین اجتماعی” به طور صریح به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران راه یافت. در اصل ۲۹ این قانون آمده است: “برخورداری از تأمین اجتماعی برای بازنشستگی، بیکاری، از کار افتادگی، بیسرپرستی، حوادث و سوانح و نیاز به مراقبتهای بهداشتی و درمانی به صورت بیمهای و غیربیمهای، حقی است همگانی و دولت موظف است خدمات و حمایتهای فوق را برای یکایک افراد فراهم نماید”. (۴)
در سالیان بعد نیز حرکت قطار تامین اجتماعی با نوسانات مختلف همراه بود و در دولت های مختلف ما شاهد ریل گزاری های مختلف و حرکت تدریجی آن بوده ایم. هر چند ممکن است مقصد و هدفی که برای آن در نظر گرفته شده بود در بعضی از سال ها مقصد مناسبی نبوده باشد. سازمان تامین اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی تاکنون حضور هفده مدیرعامل را تجربه کرده است. اکثر مدیران با فراز و نشیب های زیادی در دوران مدیریت اشان مواجه بوده و به دلیل حساسیت و اهمیت تامین اجتماعی و سختی ها و حاشیه های آن، دوره مدیریتی برخی از آنها بسیار کوتاه یا با چالش فراوان بوده است.کارکرد ها و ماموریت های سازمان تامین اجتماعی نیز به دلیل رویکردهای مختلف سیاسی در دولت های مختلف دچار تغییرات فراوان شده و حتی نام و اساسنامه سازمان نیز از گزند این تغییرات به دور نمانده است.
نگاهی کوتاه به عملکرد مدیران عامل سازمان تامین اجتماعی پس از انقلاب
تدوین اصل ۲۹ قانون اساسی و ایجاد بنای ساختمان مرکزی و ساختمان کنونی وزارت کار، ایده تکوین و تشکیل شزکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی(شستا)، توسعه فیزیکی سازمان با تاسیس شعب بیمه ای و درمانگاه ها و بیمارستان های مختلف در اقصی نقاط کشور، تصویب قوانین مختلف بیمه ای و بازنشستگی، تاسیس موسسات و شرکت های مختلف مثل موسسه املاک و مستغلات تامین اجتماعی، موسسه حسابرسی تامین اجتماعی، شرکت رفاه گستر تامین اجتماعی، ساخت بیمارستان میلاد، گسترش پوشش بیمه ای مثل پوشش بیمه ای رانندگان حمل و نقل بار و مسافرین بین شهری و طلاب و روحانیون و کارگران ساختمانی، تصویب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی، انتشار روزنامه خورشید، تصویب قانون بیمـه کلیه کارگزاران مـخابرات روستایی، تاسیس اداره کل شرق و غرب تهران بزرگ، انحلال معاونت فرهنگی و معاونت امور استان های سازمان تامین اجتماعی و تعطیل نمودن موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی و نشریه آتیه از جمله اقدامات تاثیرگزار و مهمی بوده است که در دوره های مختلف مدیریتی سازمان و در واقع در دولت های مختلف صورت گرفته است.(۷- ۵)
حاشیه های سازمان تامین اجتماعی
اداره سازمان تامین اجتماعی به دلیل اهمیت و نقش پر رنگ آن در اجتماع و اقتصاد و گردش مالی عظیمی که در آن وجود دارد هیچگاه خالی از حاشیه و چالش نبوده است و در مواردی این تضادها و تعارض ها به دلیل مدیریت مناسب حتی نقشی سازنده در توسعه و تکوین آن داشته است. اعتماد و مشارکت اجتماعی یکی از عوامل مهم در گسترش چتر بیمه ای و در نتیجه افزایش قدرت حمایتی آن در جامعه می باشد. اگر اعتماد اجتماعی خدشه دار گردد مثل این است که ستون های نظام تامین اجتماعی سست و ضعیف گردد. در دولت ها و دوره های مختلف مدیریتی در سازمان تامین اجتماعی ما هیچگاه شاهد کم رنگ شدن اعتماد مردم و ذینفعان به سازمان تامین اجتماعی و کارکردهای آن نبوده ایم و این عامل باعث شده است سازمان تامین اجتماعی یکی از برندهای معتبر و خوشنام در عرصه اجتماعی و اقتصادی ایران از ابتدای شکل گیری آن باشد. اما در دولت های نهم و دهم میزان تضادها و تعارض ها و حواشی به گونه ای بوده است که کم کم قطار تامین اجتماعی از ریل اصلی منحرف و در نهایت شاهد خروج آن از ریل اصلی بوده ایم. اتفاقاتی که سازمان تامین اجتماعی را از متن به حاشیه رانده و سبب سلب اعتماد اجتماعی مردم و ذینفعان شده بود.در دولت های نهم و دهم برخی از مشکلات بوجود آمده به دلیل انتخاب نادرست و ضعف ذاتی مدیران و عدم آشنایی کامل آنان با مقوله تامین اجتماعی و برخی مشکلات دیگر به دلیل ناهماهنگی ها و اختلاف نظر مدیران سازمان تامین اجتماعی با سایر ارکان مدیریت سازمان مانند اختلاف با هیئت مدیره یا ناشی از اختلاف نظر با یکی از اعضای کابینه مثل وزیر کار یا شخص رئیس جمهور و حتی نمایندگان مجلس بوده است.
با شروع دولت نهم و روی کارآمدن دکتر محمود احمدی نژاد، وزارت رفاه به پرویز کاظمی رسید و دوست نزدیک و همرزم رئیس جمهور یعنی داوود مددی جایگزین دکتر غلامرضا سلیمانی گردید اما از همین دوران حاشیه های این سازمان نیز آغاز شد. اختلافات مدیرعامل سازمان با وزیر رفاه و تامین اجتماعی به شدت بالا گرفت. مددی یک بار از سوی رئیس دولت و یک بار از سوی وزیر رفاه برکنار شد اما هر دوبار به سرکار خود برگشت تا در نهایت این پرویز کاظمی باشد که در این اختلاف لقب بازنده بگیرد و کابینه را ترک کند. در این زمینه پرویز کاظمی در گفت و گویی با هفته نامه تجارت دلیل اختلاف نظرش با مددی را ضعف های او در مدیریت این سازمان بیمه گر عنوان نموده است. ایشان دور شدن سازمان از جایگاه اقتصادی خود و پیدا کردن ماهیت سیاسی را از علل مشکلات تامین اجتماعی در آن زمان برشمرده است. وزیر سابق رفاه مددی را فاقد دید اقتصادی و ناآشنا با بازار سرمایه و پول دانسته و دور شدن سازمان از فضای اصلی و صرف کردن منابع بیمه شدگان و بازنشستگان در سایر اهداف را از دلایل مشکلات ایجاد شده برای سازمان و هدر رفت منابع آن دانسته اند. اما اختلافات مددی با وزیر بعدی یعنی آقای مصری و کابینه همچنان ادامه داشت تا این که در تیر ۸۶ علیرغم لابی های مختلف از مدیر عاملی سازمان کنار گذاشته شد. مددی پس از عزل خود در گفتگویی با هفته نامه آسمان مشکلات تامین اجتماعی را به دلیل نداشتن نگاه مناسب و مثبت دولت به تامین اجتماعی و دولتی کردن آن عنوان نموده است. ایشان همچنین انتصاب افراد فرمانبردار و سیاسی را از دلایل تخریب سازمان تامین اجتماعی بر شمرده اند.( ۸ و۹)
مهندس حسین علی ضیایی مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری پس از برکناری مددی با پیشنهاد مصری وزیر رفاه و تصویب هیات دولت به مدیرعاملی سازمان تامین اجتماعی رسید. این مهندس برق در دوران ۲۰ ماهه مدیریت خود همچنان با چالش های مدیران دولت مواجه بود و انتشار روزنامه خورشید در این دوران نیز بر حواشی سازمان تامین اجتماعی افزود. خبر برکناری حسینعلی ضیایی نیز در اواسط اسفندماه ۸۷ در حالی بر روی خروجی خبرگزاری ها قرار گرفت که خودش از آن بی خبر بود و هم چنان در دفترش به رتق و فتق امور سازمان می پرداخت.مهندس ضیائی طرح های بلندپروازانه ای چون طرح کارت هوشمند سلامت و افزایش تعداد بیمه شدگان را در سر داشت اما نمی دانست که دوره های کوتاه مدیریتی اجازه پروازهای بلند را به او نخواهد داد و به دلیل نداشتن برنامه های منسجم در سازمان با اتمام دوران مدیریتش طرح هایش نیز به فراموشی سپرده شد.
اما یکی از پر حاشیه ترین دوران سازمان مربوط به دوره ۱۷ ماهه مدیریت علی ذبیحی است.ذبیحی که جایگزین ضیایی شده بود در دوران مدیرعاملی خود بر سازمان تامین اجتماعی ابتدا با اعضای هیات مدیره، بعد با نمایندگان مجلس به خصوص کمیسیون اجتماعی و بعد هم با صادق محصولی وزیر رفاه و تامین اجتماعی دچار اختلافات فراوان شد. از همان ابتدای تکیه محصولی بر صندلی وزارت رفاه، اختلافات شدید سلیقه ای و مدیریتی میان وی و ذبیحی که مشاور رئیس جمهور نیز بود آغاز شد. با این وجود نکته جالب در این تنش ها آن است که علی ذبیحی مسئول استانی ستاد های انتخاباتی محمود احمدی نژاد در انتخابات بود و مقاومت رئیس جمهور در برکناری وی باعث شد تا صادق محصولی چند روزی در محل کار خود حاضر نشود. این اختلافات پس از مدتی با میانجیگری برخی به آشتی کشیده شده و علت غیبت محصولی نیز بیماری اعلام شد. علی رغم اینکه وزیر رفاه و ذبیحی وجود اختلاف میان خود را تکذیب می کردند اما شواهد از چیز دیگری حکایت داشت که البته این اختلافات بارها به رسانه ها نیز کشیده شد. در نهایت هم این اصلاح اساسنامه تامین اجتماعی در مجلس بود که باعث شد محصولی در برکناری ذبیحی موفق شود و سازمان را تحت نظارت خود بگیرد. علی ذبیحی در دوران مدیریت خود با انحلال معاونت فرهنگی و معاونت امور استان های سازمان تامین اجتماعی و تعطیل نمودن موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی و نشریه آتیه با چالش ها و اعتراضات درون سازمانی زیادی مواجه گردید. سایت تابناک در گزارشی علت برکناری ذبیحی را به علت انتصاب فرید اجلالی به سمت معاونت اقتصادی سازمان تامین اجتماعی عنوان نموده است. انتصابی که مورد غضب شدید محصولی قرار می گیرد. اجلالی قبلاً با حکم ذبیحی به به عنوان رییس سازمان بازنشستگی کشوری منصوب شده بود که با حکم محصولی از ریاست این سازمان کنار گذاشته شده بود. ذبیحی در گفتگو با مهر جایگاه و محل کار اصلی خود را وزارت نیرو اعلام نموده و علناً بر سوال برانگیز بودن انتخابش به عنوان مدیر عامل تامین اجتماعی صحه گذاشته بود. (۱۰)
صندلی مدیرعاملی سازمان تامین اجتماعی پس از برکناری ذبیحی به یک دکتر جوان اصفهانی رسید. رحمت الله حافظی که در چندین و چند مسئولیت دولتی از زمان روی کارآمدن دولت نهم فعالیت کرده بود در راس سازمان تامین اجتماعی قرار گرفت که اکنون مطابق قانون زیرمجموعه وزارت رفاه به حساب می آمد. حافظی در دوران مسئولیت خود با مشکلاتی از جمله عدم پرداخت بدهی های دولت به سازمان مواجه بود. حافظی بر سر اجرای قوانینی از جمله ماده ۲۵ نوسازی صنایع و بازنشستگی پیش از موعد، اجرای معافیت بیمه ای کارفرمایان در راستای اجرای قانون برنامه پنجم توسعه و نیز اجرای مصوبات سفرهای استانی با شیخ الاسلامی دچار اختلاف شد. حافظی همانند دیگر مدیریان تامین اجتماعی با وزارت بهداشت چالش های جدی داشت. بدهکاری های تامین اجتماعی به بیمارستان ها و کش مکش مالی تامین احتماعی و وزارت بهداشت برای اجرای پزشک خانواده، زمانی به اوج رسید که تامین اجتماعی اعلام کرد به زودی طرح پزشک امین را اجرا می کند. طرحی که وزارت بهداشت معتقد بود موازی کاری با پزشک خانواده است و دلیل موفق نشدن پزشک خانواده را کارشکنی های تامین اجتماعی اعلام نمود. همین عوامل باعث برکناری حافظی در دی ماه ۱۳۹۰ شد. حافظی در وبسایت خود سهم خواهی از او در انتصاب افراد در هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) و مقاومت ایشان در رابطه با این درخواست ها را علت اصلی برکناری خودش اعلام نموده است.شیخ الاسلامی پس از برکناری حافظی برای سازمان تامین اجتماعی سرپرست تعیین کرد. سید مجید موسویان از اعضای هیات مدیره سازمان برای مدتی کوتاه هدایت سازمان را برعهده گرفت تا شیخ الاسلامی بتواند مدیرعامل مناسبی برای سازمان پیدا کند. موسویان پیش از این عضو شورای معاونین وزارت رفاه، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر، عضو مرکزی تکریم بازنشستگان و سالمندان کشور نیز بود. اما انتخاب سعید مرتضوی در واقع پر حاشیه ترین و جنجالی ترین دوران سازمان تامین اجتماعی را رقم می زند. دورانی که به زعم نگارنده و بسیاری از کارشناسان قطار تامین اجتماعی از ریل اصلی آن خارج شده و اعتماد مردم، بیمه شدگان و کارکنان و سایر ذینفعان خدشه دار گردید.(۱۱)
تزریق سم به رگه های حیات تامین اجتماعی
در دوران هشت ساله دولت نهم و دهم و قبل از انتصاب مرتضوی سازمان تامین اجتماعی هفت مدیر عامل را تجربه کرده بود بطوریکه دوران مدیریت هیچکدام از آنها به دو سال نیز نرسیده بود. دورانی که با حاشیه های فراوان همراه بود و انتصاب مدیران سیاسی و ناهماهنگ و بعضاً ناآشنا به مسائل تامین اجتماعی باعث انحراف قطار تامین اجتماعی از ریل اصلی آن شده بود. انتظار می رفت با انتخاب یک مدیر عامل بی حاشیه و متخصص آرامش به سازمان بازگردد و حاشیه های بوجود آمده کم کم رنگ باخته و برنامه محوری جایگزین حواشی شود. اما بر خلاف انتظار و در روندی متضاد یکی از جنجال برانگیزترین انتخاب ها صورت می گیرد و سعید مرتضوی در آخرین روزهای سال ۹۰ از سوی شیخ الاسلامی وزیر کار، رفاه و امور اجتماعی به عنوان مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی انتخاب می شود. نقدها و اعتراضات فراوانی چه از طرف کارشناسان حوزه تامین اجتماعی و چه از طرف سیاسیون به این انتصاب صورت می گیرد. محسن ایزدخواه معاون حقوقی و پارلمانی سابق تامین اجتماعی پس از انتصاب مرتضوی در گفتگویی که با خبرگزاری مهر داشتند انتخاب افراد سیاسی را باعث سوق سازمان به سمت جریانات سیاسی دانسته و تاکید کرده بودندکه باید پرچم سازمان های بیمه ای سفید باشد. ایشان انتخاب مرتضوی راکه با واکنش های سیاسی و بین المللی مواجه بوده را به ضرر سازمان دانسته و پیش بینی نموده بودند که سازمان با این انتخاب به سمت جریانات سیاسی سوق پیدا خواهد نمود. طبق پیش بینی ها از همان بدو انتصاب جنجال ها و اعتراضات علنی می شود و دیوان عدالت اداری و مجلس وارد این کارزار می شوند. دیوان عدالت اداری روز ۱۰ مرداد ۱۳۹۱ در راستای رسیدگی به شکایت تنی چند از نمایندگان مجلس در رابطه با ریاست مرتضوی بر سازمان تامین اجتماعی، رای بر ابطال انتصاب وی به عنوان ریاست این سازمان داد و این حکم را غیر قابل تجدیدنظر و قطعی اعلام کرد. دولت اما این بار برای حفظ مرتضوی دست به تغییر ساختار می زند و بر اساس این مصوبه ، معاون اول رییسجمهور به عنوان رییس هیات امنای سازمان تامین اجتماعی تعیین شده و بلافاصله هم حکمی برای «سرپرستی» سعید مرتضوی بر این سازمان صادر می نماید. مصوبه ای که طبق آن تامین اجتماعی به طور کامل از زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خارج می شود. ماجرای برکناری سعید مرتضوی از سازمان تامین اجتماعی، با صدور حکم سرپرستی وی توسط معاون اول رییسجمهور، وارد فاز تازهای شد و به تبع آن بار دیگر موضوع استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به جریان میافتد. با دریافت حکم «سرپرستی» حکم دیوان عدالت در خصوص مرتضوی برای بار دوم دور زده می شود و وی همچنان بر مسند خود باقی می ماند. نخستین بار، دولت برای اینکه مرتضوی را در مسندش حفظ کند، نام «صندوق تامین اجتماعی» را به «سازمان» تغییر داده بود. مجلس این تغییر اساسنامه را غیرقانونی دانست و بار دیگر به دیوان عدالت اداری شکایت برد. شکایتی که با مصوبه تازه دولت بیاثر شد و رییس دیوان عدالت اعلام نمودکه فعالیت مرتضوی به عنوان سرپرست ارتباطی به دیوان ندارد. سرانجام در ادامه پیگیری های مجلس شیخ الاسلامی در روزی که در ادبیات سیاسی ایران به علت بداخلاقی های انجام شده به “یکشنبه سیاه” معروف شده است با ۱۹۲ رای موافق از سمت خود برکنار گردید اما مرتضوی با توجه به اعتبار شش ماهه حکم سرپرستی خود عملا تا پایان دولت دهم به مدیریت خود ادامه می دهد. (۱۴و۱۵)
پرونده چاق هشتاد هزارصفحهای یا جابجا نشدن حتی یک چوبکبریت
با شروع به کار دولت یازدهم هر روز خبرهای جدیدی از بروز تخلفات گسترده در بخش های مختلف تامین اجتماعی منتشر می شود. مجلس شورای اسلامی با کار شبانه روزی ده ها کارشناس متعهد و زبده اقدام به تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی و موسسات و شرکتهای تابعه نموده و نتایج آن در جلسه علنی ۱۳ آذر ۹۲ قرائت و برای رسیدگی و برخورد قضایی لازم به قوه قضائیه ارجاع می شود. سه وکیل دادگستری، ۱۰۰۰ کارگر تامین اجتماعی، سازمان بازرسی کل کشور ، وزرات اطلاعات و سازمان تامین اجتماعی نیز به فراخور موضوع این پرونده را پیگیری می نمایند. به دلیل حجم بالای تخلفات مدت زمان رسیدگی به پرونده بسیار بیش از مدت زمان پیش بینی شده مجلس یعنی ۳ ماه به طول می کشد و هنوز هم رسیدگی به این پرونده با تلاش قوه قضائیه در جریان است. میزان تخلفات و اتهامات به اندازه است که برخی خبرگزاری ها آن را چاق ترین پرونده فساد مالی معرفی نموده اند هر چند مرتضوی مدعی شده است که حتی یک چوب کبریت را هم در تامین اجتماعی جابجا نکرده است.
انتصاب غیرقانونی و استمرارحضور به عنوان مدیر عامل، واگذاری ۱۳۸شرکت ازمجموع ۲۰۷ شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) به هلدینگ سورینت قشم-آقای بابک زنجانی، سوء استفاده از پرداخت های غیر شمول، پرداختهای ضربدری بصورت وجه نقد، کارت هدیه، سکه و نظایر آن ، تخلفات گسترده مالی در شرکت های زیر مجموعه سازمان تأمین اجتماعی و پرداخت های میلیونی، استخدام ۵۷۰ نفر در یک شب، واگذاری زمین های اطراف کهریزک، ابهام در فروش و واگذاری هتل هما، بخشش پیراهن های ۲۵۰ هزار تومانی، بکارگیری بستگان آقای شیخ الاسلامی در تامین اجتماعی استان مازندران، هزینه های غیر معمول در شهر تفت، استخدام های غیر قانونی و چندین و چند تخلف دیگر از جمله اتهاماتی است که در رسانه ها منتشر شده است. هر چند تخلفات یاد شده در رسانه ها در حد اتهام بوده و هنوز قوه قضائیه هیچ حکمی در خصوص رد یا قبول آنها صادر نکرده است اما این اخبار بر بیمه شدگان، کارفرمایان و کارکنان این سازمان تاثیر بسیار منفی داشته است. در این خصوص عزیز آذر خرداد از کارکنان رسانه ای سازمان در مطلبی با عنوان ” دیگران خوردند، کارکنان تامیناجتماعی تاوان پس میدهند” می نویسد :” مشکل دیگری که کارکنان تأمین اجتماعی از این رهگذر باآن برخورد کرده اند ناسزاگویی مراجعان و مخاطبانشان است. با انتشار اخبار مربوط به تخلفات مالی[برخی] بیمه شدگان، کارفرمایان و مستمری بگیران موضوع دریافت پول های هنگفت را به تمام کارکنان تأمین اجتماعی تعمیم داده و از این طریق این موضوع را چون چماق بر سر کارکنان فرود می آورند. به راستی که کارکنان سازمان از دوطرف باخته اند اول اینکه از این رهگذر پولی به دستشان نرسیده و دوم اینکه مخاطبان و مراجعه کنندگان به واحدهای اجرایی تمام کارکنان تأمین اجتماعی را فاسد و متخلف مالی می دانند” و این متاسفانه واقعیت تلخی بوده که بسیاری از همکاران سازمان آن را تجربه نموده اند. (۲۶- ۱۶)
برافراشته شدن پرچم های سفید در دولت یازدهم
علی حیدری نائب رئیس کنونی هیئت مدیره تامین اجتماعی در مطلبی که در وبسایت شخصی خود و بعد از روی کار امدن دولت یازدهم منتشر نموده مدیریت سازمان تامین اجتماعی در دولت های نهم و دهم را اینگونه تحلیل نموده است:” استخدام بیش از ۸۸۸۸ نفر نیروهای دارای تحصیلات و تجربه پایین و غیر مرتبط با سازمان تامین اجتماعی، تصویب و ابلاغ قوانین و مصوبات مغایر با اصول و قواعد و محاسبات بیمه ای ، انحلال و ادغام ساختارها و موسسات علمی و پژوهشی و فرهنگی بین بخشی و فرابخشی ، خروج نیروهای توانمند مدیریتی و کارشناسی و نیز تقاضای ۵۸۸۸ نفر برای بازنشستگی در سازمان که یک عارضه سازمانی بزرگ محسوب می شود ، سردرگمی و یله رهاشدن بخشهای مختلف سازمان بدون برنامه و بدون نظارت موثر، تخریب وجهه و تعامل نامناسب سازمان نزد سایر قوا و شرکای اجتماعی و تشکل های واقعی آنها ، استفاده ابزاری از سازمان و توان مدیریتی و کارشناسی و تشکل های کارگری و کارفرمایی و مستمری بگیر برای مقاصد سیاسی ، شخصی و انتخاباتی ، تخلفات گسترده و تعدد پروژه های نیمه تمام و بی ثمر در حوزه های مختلف و … را میتوان تنها گوشه ای از اثرات بی ثباتی و نگاه سیاسی به مدیریت سازمان دانست . نتیجه آنکه بسامد و تواتر سریع تغییرات مدیریتی سازمان تامین اجتماعی طی ۸ سال گذشته از صدر تا ذیل غالباً بابت “تشنگی قدرت” بوده نه “شیفتگی خدمت” و هیچکدام با هدف صیانت و ارتقاء منافع و مصالح سازمان تامین اجتماعی صورت نپذیرفته و بطور کلی رویکردهای سیاسی و باندی و اعمال سلایق شخصی و یا لجاجت و مجامله با سایر قوا و تقسیم غنائم و توزیع مناصب بین اطرافیان و… مبنای تصدی مسئولیت ها در سازمان تامین اجتماعی بوده است و این بی ثباتی و تزلزل مدیریتی و بویژه اقدامات و تصمیمات ناصواب “مدیران اتوبوسی و بدون بلیط” ضربات مهلک و لطمات جبران ناپذیری بر شاکله های ساختار مدیریتی ، کارشناسی ، قانونی و … سازمان تامین اجتماعی وارد آورده و کارکنان سازمانی که بایستی محل “تدبیر” معیشت و “امید” به آینده میلیونها نفر از مردم کشور باشد، طی این ۸ سال به دام بی تدبیری مدیران اتوبوسی و بدون بلیط گرفتار شده و دچار یاس و ناامیدی شده اند و لازم است تا دولت “تدبیر و امید” در اولین اقدام و با مدیریت و ساماندهی بهینه امور راهبردی و کارکردی سازمان تامین اجتماعی “تدبیر و امید” را به کارکنان خدوم و تلاشگر این سازمان هدیه نماید تا این کارکنان بتوانند با تکیه بر سرمایه انسانی و اجتماعی برآمده از رویکردهای مدبرانه اعمال شده ، “تدبیر و امید” را در خدمات رسانی به شرکای اجتماعی و ذینفعان سازمان تامین اجتماعی بکار بندند وگرنه از مدیران و کارشناسان تحقیر شده که حقوق مسلم آنان طی ۸ سال گذشته پایمال شده است، نمیتوان انتظار داشت که به تمشیت و تدبیر مناسب امور مراجعین خود(ذینفعان و شرکای اجتماعی سازمان) بپردازند. علی حیدری در گفتگویی با همشری آنلاین و پیش از آغاز به کار رئیس جمهور جدید عدم دخالت تفکرات سیاسی و حزبی و در واقع برافشاته شدن پرچم سفید در سازمان را از ضروریات انتخاب مدیران و ارکان عالی تصمیم گیری سازمان عنوان می نمایند. ایشان همچنین ثبات ساختاری و اساسنامه ای ، رعایت اصل سه جانبه گرایی و اعمال مدیریت علمی، تخصصی و حرفه ای و حفظ یکپارچگی و انسجام درونی سازمان تامین اجتماعی در بخشهای بیمه ای، درمان و سرمایهگذاری در قالب یک پیکره واحد را از عوامل مهم موفقیت تامین اجتماعی در آینده دانسته اند.(۲۷)
همانگونه که پیش بینی می شد دولت تدبیرو امید اقدام به انتخاب یک فرد درون سازمانی در راس سازمان تامین اجتماعی می نماید. دکتر نوربخش با اتخاذ رویکردها و سیاست گزاری های اصولی و با یک حرکت تدریجی و آرام و با انتخاب های صحیح توانسته است قطار تامین اجتماعی را به ریل اصلی آن برگرداند. ایشان با درایت سعی کرده از اقدامات افراطی و احساسی اجتناب نماید تا مانع خروج مجدد قطار تامین اجتماعی از ریل آن و به بیراهه رفتن آن شود. در معاونت های مختلف نیز تحولات و مداخلات مختلفی صورت گرفته است تا اولاً مقصد مناسبی برای سازمان پیش بینی شده و در ثانی ریل گزاری های صحیح جهت رسیدن به دورنمای پیش بینی شده عملی گردد. مدیران ارشد تامین اجتماعی هم از طرف برخی منتقدین و هم از طرف برخی از حامیان به اتخاذ تصمیمات شتاب زده و غیر اصولی تشویق می شوند اما برای مدیریت سازمان حرکت در لبه تیز اگر چه بسیار دشوار است اما با شنیدن صدای منتقدین سرسخت و صبر و شکیبایی در برابر انتقادات ایشان و آگاه سازی حامیان تشنه تغییرات بنیادین می تواند مانع از بروز و ظهور چالش ها و حاشیه های جدید در سازمان گردد. در این زمینه اگر چه درونمایه انتقاد برخی از دوستان چون عزیز آذرخردادکه نوشته است:” انتظار این است که مدیرعامل، اعضای هیأت مدیره و هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی با همدلی و همراهی یکدیگر با ایجاد اتاقهای فکر و مراکز نظارتی با شناسایی موانع و نقاط کور در اسرع وقت به رفع مشکلات و معضلات اقدام کرده و بدون توجه به توصیهها و سفارشها در اقدامی ضربتی به حذف و نابودی بدخواهان و انحصارطلبان اقدام کرده و زمینه شکوفایی و بهره مندی از توان و تخصص شایستگان و دانایان را در این سازما ن فراهم سازند.” درست می باشد اما از دولت اعتدال جز اعتدال و میانه روی و اصلاحا ت تدریجی و آرام نمی توان متصور بود چرا که در غیر این صورت سازمان دوباره اسیر سیاست بازی شده و از هدف اصلی آن دور می شود. مبارزه با متخلفان اگر چه ضروری است اما قطعاً این مهم نه با اقدامات ضربتی و نابودی و حذف بلکه با درایت و آرامش عملی خواهد شد . اکنون پس از دو سال بی اعتمادی های گذشته کم رنگ تر شده و نگاه جامعه به سازمان توام با احترام و اعتماد می باشد. مقایسه تیترهای روزنامه ها و پایگاه های خبری در گذشته و اکنون شاهدی بر این مدعاست. با تغییرات ساختاری و اصلاحات متعاقب آن شاهد تحولات عظیمی در بخش های بیمه ای و درمان سازمان بوده ایم. امید است با گام های مهمی که سازمان به خصوص در مسائل فرهنگی و اجتماعی برداشته است شاهد موفقیت هر چه بیشتر سازمان در سایه اعتدال و آرامش در آینده باشیم.
رحیم سهرابی
کارشناس تامین اجتماعی (Sohrabi2003[at]gmail.com)
* این نوشتار حاصل تلاش یک ماهه اینجانب برای نوشتن مقاله ای برای روز و هفته تامین اجتماعی است. سعی شده منابع به صورت کامل معرفی گردد
منابع
- International Social Security Association, Social security: A fundamental human right, available at: https://www.issa.int/topics/understanding/introduction
- سازمان تامین اجتماعی، سالنامه آماری سال ۱۳۹۲، قابل دسترسی از طریق: http://www.tamin.ir/News/Item/3417/2/3417.html
- معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی، مرکز آمار ایران، گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰، قابل دسترسی از طریق: amar.org.ir/Portals/0/…/n_sarshomari90_2.pdf
- تاریخچه تامین اجتماعی،روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۲۸۳۹ به تاریخ ۲/۱۱/۹۱، صفحه ۳۱ (تاریخ اقتصاد)
- مدیران عامل سازمان تامین اجتماعی، تامین پرس (بانک فعالان حوزه رفاه و تامین اجتماعی)، قابل دسترسی از طریق: http://www.taminpress.com
- مدیران عامل سازمان تامین اجتماعی از بدو تاسیس تاکنون، سازمان تامین اجتماعی قابل دستیابی از طریق: tamin.ir/News/Item/3548/2/3548.html
- ۱۵ مدیرعامل تامین اجتماعی را می شناسید ؟، پایگاه تحلیلی و خبری انتخاب به نقل از هفته نامه آسمان
- احمدینژاد تامین اجتماعی را سیاسی کرد، هفته نامه تجارت فردا قابل دستیابی از طریق: http://tejarat.donya-e-eqtesad.com/
- رئیس پیشین سازمان تامین اجتماعی :احمدی نژاد نظرش این بود که تامین اجتماعی جمع شود، خبرآنلاین به نقل از هفته نامه آسمان، قابل دستیابی از طریق : khabaronline.ir/detail/207855/…/social-damage
- برکناری مدیرعامل تامین اجتماعی، سایت خبری و تحلیلی تابناک، قابل دستیابی از طریق : http://www.tabnak.ir/fa/news/112071
- سهم خواهی بیشتر از حافظی علت برکناری او بود، وبسایت شخصی دکتر حافظی به نقل از مشرق قابل دستیابی در: http://www.hafezi.ir/Akhbar/7.html
- انتخاب مرتضوی تامین اجتماعی را در معرض جریانات سیاسی قرار میدهد، همشهری آنلاین قابل دستیابی از طریق: http://hamshahrionline.ir/details/162958
- حکم انتصاب مدیرعامل صندوق تامین اجتماعی ابطال شد، دیوان عدالت اداری، قابل دستیابی در : http://www.divan-edalat.ir/show.php/images/petition/show.php?page=news&id=188
- تامین اجتماعی» زیرمجموعه «ریاستجمهوری» شد؟ ساختار جدید حفظ مرتضوی، روزنامه دنیای اقتصاد، قابل دسترس از طریق: http://www.donya-e-eqtesad.com/news/529609/#ixzz3eDnBy8kS
- شیخالاسلامی برکنار شد، پایگاه خبری جهان نیوز، قابل دستیابی از طریق : http://www.jahannews.com/vdcdnn0xfyt09n6.2a2y.html
- آذرخرداد، عزیز، دیگران خوردند، کارکنان تامیناجتماعی تاوان پس میدهند، پایگاه خبری بهارنیوز، قابل دستیابی از طریق : http://baharnews.ir/vdch6mni.23nxvdftt2.html
- آذرخرداد، عزیز، «تأمین اجتماعی»؛ سازمانی پا در هوا و …! ، پایگاه خبری بهارنیوز، قابل دستیابی از طریق : http://www.baharnews.ir/vdciu3ap.t1auy2bcct.html
- حیدری، علی، درمان سازمان تأمین اجتماعی واس ماس!، همشهری آنلاین، قابل دستیابی از طریق : http://www.hamshahrionline.ir/details/291975/Society/services
- نامه نمایندگان به رئیس مجلس درباره پیگیری پرونده سعید مرتضوی/ اتحاد چپ وراست ازمحجوب تا زاکانی، قابل دستیابی از طریق: http://www.khabaronline.ir/detail/407607/Politics/4567
- سعید مرتضوی، متهمی در جایگاه مدعی، پایگاه خبری و تحلیلی خبرآنلاین، قابل دستیابی از طریق: http://www.khabaronline.ir/detail/406672/society/4567
- جزئیات دیگری از سعید مرتضوی و پرونده ۱۵جلدی اش/شاکی: چوب کبریت نبرده،برای بابک زنجانی چک کشیده، پایگاه خبری و تحلیلی خبرآنلاین به نقل از آفتاب، قابل دستیابی از طریق: http://www.khabaronline.ir/detail/400360/society/4567
- برگ دیگری از پرونده واگذاری غیرقانونی هتل هما، پایگاه خبری و تحلیلی خبرآنلاین، ، قابل دستیابی از طریق: http://www.khabaronline.ir/detail/394499/Economy/4567
- درخواست وکلای دادگستری از رییس دستگاه قضا/دادگاه فساد در تامین اجتماعی علنی برگزار شود، پایگاه خبری و تحلیلی خبرآنلاین، قابل دستیابی از طریق: http://www.khabaronline.ir/detail/394289/weblog/4567
- مرتضوی و پیراهن های ۲۵۰ هزار تومانی، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران: ایرنا، قابل دستیابی از طریق: http://www.irna.ir/fa/News/81447698/
- اقدامات سازمانیافته مرتضوی در تامیناجتماعی، پایگاه خبری و تحلیلی خبرآنلاین، قابل دستیابی از طریق: http://www.khabaronline.ir/detail/392504/society/4567
- جزئیات دیگری از عملکرد فرهنگی قاضی معلق شده/ سعید مرتضوی چطور با فاکتور جعلی کتاب می خرید؟، قابل دستیابی از طریق: http://www.khabaronline.ir/detail/389245/society/4567
- حیدری، علی، مدیران اتوبوسی و بدون بلیط در سازمان تامین اجتماعی، قابل دستیابی در: http://www.mehrnews.com/news/2097082
سلام
دوست عزیز در بخشهایی از مقاله با شما موافقم اما فکر می کنم که تضادهایی هم در گفتار دارید. اینکه باید به دکتر نوربخش فرصت داد و به عنوان فردی که در وسط گود هست برایش تکلیف تعیین نکرد کاملا موافقم و اصلا در آن تردید نکنید که این یک فرصت برای سازمان هست چون ایشان در سازمان می مانند و بهتر می دانند که مثل مدیران سابق اینجا را ترک نخواهند کرد که بعدا از طریق رسانه ها نقدها را بخوانند؛ بلکه همکاران ایشان چهره به چهره از ایشان سئوال خواهند کرد. اما یادمان نرود که…..
۱ـ بدهی های دولت به سازمان تامین اجتماعی رشد فزاینده داشته و از ۸۰ هزار به ۹۳ هزار میلیارد رسیده که آهنگ رشد آن از همان هشت سال تخریبی هم بیشتر است.
۲ـ طرح پر هزینه و غیرکارشناسی تحول سلامت به سازمان از سوی دولت تحمیل شده است که بار مالی ان از تام طرح های غیرکارشناسی دولت قبل بیشتر است ( افرایش صد در صدی هزینه ها در بخش درممان غیرمستقیم در عرض دو سال)
۳ـ شاکله مدیران فعلی را همان مدیران دولت قبل تشکیل می دهند که الان سازمان را به ریلی که شما به آن معتقد هستید برگرداندند پس بهتر بود همان سعه ی صدری که نسبت به این دولت دارید را در نقد دولت گذشته بکار می بردید که الان روسای آن در منصب نیستند.
۴ـ بهتر است وجه منتقدین را تخریب نکنیم بلکه خوب می دانیم که نیاز مدیران مملکت له منتقدین بسیار بیشتر از همراهان هست که اگر بیشتر نباشد کمتر نیز نخواهد بود.
۵ـ بهتر است به جای کلی گویی شاخص ها مطرح کنیم تا افکار عمومی بهتر قانع شوند. مثلا در بخش درمان روند اصلاح تکنولوژی های فرسوده و توجه به it واقعا اقدامات ارزنده ای می باشد و یا ارسال الکترونیک لیست های بیمه ای که جلوی فسادها را می گیرد.
دوست بزرگوار جناب آقای اسفندیار و آقای عزیزی
خواندن و شنیدن نظرات و صدای منتقدین قطعاً از عوامل پیشگیری از بروز فساد و انحصار در هر سازمانی می باشند. در واقع منتقدین دیده بان هایی خوب برای سازمان ها می باشند که مشکلات سیستم را رصد نموده و رایگان در اختیار آن قرار می دهند.
۱- اما سوال اینجانب این است که آیا از قطاری که از ریل خارج شده می توان انتظار سرعت بالا را داشت. تغییرات بنیادینی که حامیان از دکتر نوربخش انتظار دارند در حکم سرعت بالا برای قطار خارج شده از ریل است که نه تنها برای آن مفید نیست بلکه ساختارها و کارکردهای اصلی آن را نیز نابود خواهد کرد.
۲- اکنون که بعد از ۲ سال قطار تامین به ریل اصلی برگشته با ریل گزاری های صحیح و تعریف یک مقصد مشخص و معین قاعدتاً تغییرات اصولی و مورد نظر همکاران با در نظر گرفتن شرایط شرایط سیاسی جامعه قابل تصور خواهد بود
۳- در همه نظام های اجتماعی و نظام های سلامت از بین دو روش تغییرات سریع و انقلابی و تغییرات تدریجی و آرام معمولاٌ روش دوم ترجیح داده شده و روش اول توصیه نمی گردد
آقای سهرابی
با سلام
در بخش اول نظر خود شایسته است که یادآوری کنم هر کس نظری دارد و نظرش البته محترم. و اما بعد مقاله جنابعالی به هیچ عنوان وجاهت کارشناسی ندارد چرا که یک کارشناس اگر ادعائی می کند به ادله نیاز دارد و صرفا یاداشتی ژورنالیستی از سبک یاداشتهای دوستان جناب آ؟؟؟؟؟؟؟ نوشته اید که البته کاربرد و کارکرد خودش را دارد.
در بخش پایانی مقاله خود نوشته اید ” مدیران ارشد تامین اجتماعی هم از طرف برخی منتقدین و هم از طرف برخی از حامیان به اتخاذ تصمیمات شتاب زده و غیر اصولی تشویق می شوند ” دوست گرامی کی منتقدین دکتر نوربخش ایشان را تشویق به اتخاذ تصمیمات شتاب زده و غیر اصولی نمودند. اینجاست که عرض میکنم مطالبتان فقط ژورنالیستی است و ادله ای ندارد. اگر کارکنان از مدیر عاملشان درخواست می کنند تا آدمهای معلوم الحال و دارای سابقه تاریک ادوار قبل را اگر نمی توانند تعویض نمایند حداقل تشویق ننمایند تصمیم شتاب زده و غیر اصولی است. اگر صبر کنیم تا دوره مدیر عاملی ایشان و یا دوره ریاست جمهوری دکتر روحانی تمام شود، دیگر شتاب زده نیست؟
اگر بگوئیم لطف کنید و استراتژی هائی را که از آن برای بهبود حال رنجور کارکنان سازمان یاد می کردید، اجرائی کنید میشود غیر اصولی؟
فرموده اید مدیران ارشد سازمان “با شنیدن صدای منتقدین سرسخت و صبر و شکیبایی در برابر انتقادات ایشان و آگاه سازی حامیان تشنه تغییرات بنیادین می تواند مانع از بروز و ظهور چالش ها و حاشیه های جدید در سازمان گردد. ” انشالله همینطور باشد و این حامیان تشنه روی ریل گذاری صورت پذیرفته به سمت تغییرات بنیادین ارتقاء یابند.
والسلام
هفته تامین اجتماعی بر همه کارشناسان دلسوز مبارک باد
سلام علیکم
باید به عرض دوستان برسانم علی رغم تمامی مشکلاتی که از سال ۱۳۸۴ تا شروع دولت یازدهم در سازمان تامین اجتماعی اتفاق افتاد، تمامی مدیران عاملی که در سازمان انتصاب یافتند؛ در ابتدا تا پایان سال ۸۶ ، هنوز مشاوران و بدنه کارشناسی در سطح سازمان به درستی از حقوق و منافع سازمان که چیزی جزء حقوق بیمه شدگان، کارفرمایان و سایر تامین کنندگان نمی باشد به خوبی دفاع می کردند. شاهد مثال اینکه با حضور داود مددی در رأس سازمان، به زعم همفکرانشان در دولت،ایشان ابتدا آمده بودند تا جلوی ریخت و پاش های داخل سازمان را بگیرند و با این تصور وارد سازمان شدند که سازمان محلی است برای تکاثر و ثروت اندوزی و مانعی برای توسعه اشتغال در کشور؛ ولیکن وقتی وارد سازمان شدند این تفکر با یک چرخش ۱۸۰ درجه ای مواجه شد و توانستند مالکان واقعی سازمان را شناسایی کنند و همچنین از اهمیت بین النسلی بودن صندوق آگاهی یافتند و به جای اینکه تامین کننده اهداف دولتشان باشند در خدمت حفظ و حراست از اموال سازمان در آمدند و تاکید بر حق الناس بودن منابع سازمان تامین اجتماعی نمودند که این موضوع در پیام خداحافظی ایشان هست و همکاران محترم می توانند به آن مراجعه نمایند. دلیل این چرخش و قراردادن خود درمقابل دولتی که ایشان را بر سرکار آورده بودند تنها این بود که مشاوران شایسته ای همچون آقای فرخ ملکوند و سایرین حضور داشتند و توانستند به این تازه واردها سازمان را به خوبی بشناسانند.
باید عرض کنم سازمان مدیرانی در این دوران هشت ساله به خود می دید که می بایست عملاً مجری تصمیم گیران در دولت متبوع خود باشند. بنابراین کسانی بر روی کار می آمدند تا هرچه بهتر این اهداف دولت را اجرا نمایند. یعنی شرایط محیط خارجی حاکم بر سازمان، سیاست ها، قوانین و مقررات مصوب دولت به گونه ای بود که صرف نظر چگونگی نحوه منابع آن، سازمان را یک نهاد ثروتمند می دانستند که می تواند اهداف و سیاست های آنان را اجرایی نماید. این موضوع تصور اشتباهی بود و لطمات زیادی بر پیکره سازمان تامین اجتماعی وارد نمود. بعنوان نمونه در پایان سال ۱۳۸۷ دولت حقوق مستمری بگیران سازمان را بدون تعیین منبع تامین اعتبار از مبلغ ۲ میلیون ریال به ۴ میلیون ریال افزایش داد. این افزایش تعادل بین منابع و مصارف سازمان را برهم زد و بودجه ۸۰۰ میلیارد تومانی در هرماه یک دفعه به ۱۲۰۰ میلیارد تومان در ماه افزایش یافت و سازمان را با یک کسری ۵ هزارملیارد تومانی در سال مواجه نمود و برای تامین آن سازمان دست به استقراض از بانک های خصوصی و کاهش افزایش سرمایه شرکت های شستا نمود. این اقدام یک اقدام سیاسی بود و مجال توضیح در این خصوص نیست. در این دوران در درمان غیرمستقیم پرداخت مطالبات به مراکز طرف قرارداد با شش ماه تاخیر به تعویق افتاده بود و سازمان را برای تامین منابع برای پرداخت بدهی های خود به گروه های پزشکی و درمانی با مشکل مواجه نموده بود. همینطور که سازمان به سمت جلو حرکت می کرد از سال ۸۹ و زمان مدیرعاملی دکتر رحمت اله حافظی یک بار دیگر محاسبات بیمه ای مورد توجه قرار گرفت هرچند که تصمیات دولتی کماکان نقش پر رنگی را در اجرای سیاست های دولتی به عهده داشت و سازمان را در تامین منابع به مشکل مواجه کرده بود.
به نظر بنده همه ی مدیران در این دوران ۸ ساله محکوم به اجرای سیاست هایی بودند که حاصل از نتایج تصمیات دولت و مجلس بوده است که اگر آنان استقلال در تصمیم گیری و تدوین استراتژی برای سازمان داشتند قطعاً عملکردی بهتری می داشتند.
بهرجهت استقلال در تصمیم گیری و اداره کردن می تواند سازمان را به اهداف خود نزدیک نماید و در این دولت، حداقل از آن تغییرات خلق الساعه و نوبه نو کمتر به چشم می خورد و توقع آن هست که ما شاهد موفقیت های چشمگیرتری را نسبت به گذشته در سازمان داشته باشیم.
نا گفته نماند از دوران دکتر حافظی پرداخت مزایای انگیزشی کلید خورد که با فراز و فرودهای فراوان هنوز به نتیجه ای نرسیده است و در زمان آقای مرتضوی مزایای کارکنان مانند جبران عملکرد کارکنان از ۴ دوره در سال به ۶ دوره افزایش یافت و ضریب ریالی افزایش حقوق کارکنان که از سال ۸۸ متوقف شده بود و یا رقمی جدای از رقم ضریب ریالی دولت و کمتر از هر ضریب هر ساله تصویب و پرداخت می شد که در دوران ایشان مابه التفاوت ۴ ساله از سال ۱۳۸۸ لغایت سال ۱۳۹۱ پرداخت شد و امید را در دریافت حقوق و مزایا به کارکنان شاغل و بازنشسته برگردانند.
خلاصه همه دوران ها را نباید ۱۰۰ درصد سفید یا ۱۰۰ درصد سیاه ببینیم بلکه این دو رنگ را باید با هم مخلوط کنیم و دوران مختلف را خاکستری ببینیم.
۲۵ تیرماه روز بهزیستی و تامین اجتماعی را پیشاپیش به همه ی همکاران تبریک عرض می نمایم.
موفق باشید و سر بلند.
سلام علیکم
تحلیل بخش اول مقاله ارزنده است ولی در قسمت دوم بیشتر شبیه مجیز گویی است.
مدیرعامل محترم از بدنه سازمان است قبول ولی بیشترین تجربه ایشان در ساختار معاونت درمان بوده است که موفق هم بوده اند منتهی در همان دوره خودشان که آنجا حضور داشته اند.
از آن زمان ایشان فوق تخصص زانو خوانده اند.
لذا چقدر با تئوری های سازمان بخصوص مدل تامین آشنا هستند؟
چقدر با استانداردهای تامین اجتماعی آشنا هستند؟
چند درصد از مدیران یکشبه که از بیرون سازمان به سازمان تحمیل شده اند به سرکار اصلی خود فرستادند در حالیکه ما مدیرعامل فعلی را به قاطعیت میشناختیم.
در تقسیم مناصب چقدر توانایی افراد استفاده کردند؟
آیا به جای اصلاح درمان عناصر آن را خارج از درمان بکار نگرفتند؟
آیا بیمه درمان همان درمان غیر مستقیم اصلاح شد؟
در زمان ایشان تشکیلات درمان غیر مستقیم بر اساس بکارگیری فارغ تحصیلان بیمه و اقتصاد بود ولی اکنون خود فراهم کنندگان خدمات بیمه ای تمام تشکیلات بیمه سازمان در بخش سلامت را بکار گرفته اند و جای پای وزارت بهداشت را به سازمان باز کرده اند
حتی در انتصابات نظرات وزارت بهداشت دیده میشود.
یک ارزیابی مدیر وقتی ارزشمند است که زمان بگذرد.
جناب آقای پیروز آگاه
بنده با نظر شما موافقم. همیشه همکاران سازمان بیشترین احساس تبعیض و بی عدالتی را زمانی حس کرده اند که افرادی بدون پشتوانه حرفه ای و تخصصی و تنها به دلیل روابط و نه بر اساس ضوابط در سازمان رشد کرده اند. هنوز برای تصدی ردیف های کارشناسی در سازمان ضوابط و قوانین مشخص وجود ندارد. استخدام های غیرقانونی و بکارگیری افراد خارج سازمانی و توصیه پذیری نیز همیشه بیشترین ضربه را به روحیه و اعتماد همکاران وارد نموده است. پاشنه آشیل سازمان در حال حاضر نیز همین موضوع است که در کامنت اکثر همکاران وجود دارد. مبارزه با متخلفین باید با قاطعیت و در کوتاهترین زمان ممکن باید آغاز گردد چون ما در این زمینه دستورات حاکمیتی چون قاون مبارزه با فساد و تخلفات اداری را داریم. اما پیگیری تخلفات دوره های پیشین و احیای معاونت ها(که نیاز به صرف انرژی و زمان داشته) که در همین راستا بوده در دو سال گذشته انجام شده و ما باید منتظرات تغییرات جدی در سایر حوزه ها باشیم. خصوصاً تدوین قوانین جامع و مانع برای ارتقا و رشد سازمانی و استخدام و نحوه و نوع بازرسی های سازمانی
سلام دوستان و همکاران عزیز
نمی دانم چطور می شود که شما فکر میکنید مدیر عامل بهترین مدیر دنیاست و جز این نمی تواند باشد چرا واقع بینامه عملکردها را تحلیل نمی کنید …این خوب است …؟؟آن خوب است …؟؟؟ نیات خدپسندانه است ؟؟؟… اما وضعیت سازمان و کارکنانش هر روز رو به وخامت می گذارد
همکاران عزیز تنها وقتی قطارتامین اجتماعی به ریل اعتدال برمیگردد که:
(رضایت مندی کارکنان به ویژه کادردرمان )حاصل گردد….
والسلام……