ابوالحسن عظیمی نیاز: تاثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

بررسی تاثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان ( مطالعه موردی در شعب سازمان تامین اجتماعی شهرهای اسداباد و همدان )

دکتر سید حیدر حسینی، دکتر محمد طاهری روزبهانی ، ابوالحسن عظیمی نیاز

این تحقیق تاثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان شعب سازمان تامین اجتماعی شهرهای اسداباد و همدان را در بهار سال ۹۲ مورد بررسی قرار داده است. روش نمونه گیری تصادفی نسبی بوده که از نظر هدف تحقیق کاربردی از نظر روش تحقیق روش همبستگی می باشد از نتایج تحقیق رابطه معنی داری ‏بین ابعاد عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی بدست امده است. با عنایت به ‏نتایج تحقیق پیشنهاد می شود عدالت سازمانی به عنوان عنصر موثر بر رفتار شهروندی سازمانی مورد توجه بیش از پیش مدیران قرار بگیرد.‏

جامعه اماری شامل کارکنان تامین اجتماعی شعب اسدآباد و همدان است که با توجه به اخرین ماهنامه اماری در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ مجموع کارکنان این شعب ۱۶۳ نفر اعلام گردیده است.

فرضیه های تحقیق

‏فرضیه اصلی: عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد.‏
فرضیه فرعی یک : عدالت رویه ای  بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد. ‏
فرضیه فرعی دو :  عدالت مراوده ای  بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد.‏
فرضیه فرعی سه:  عدالت توزیعی  بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد.

الگوی این تحقیق به شرح شکل زیر می باشد
.

نتایج حاصل از تحقیق:

نتایج حاصل از فرضیه اصلی تحقیق:

برای ازمون فرضیه اصلی پژوهش (عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد) تحلیل رگرسیون اجرا شد همبستگی بین متغیر وابسته و متغیر مستقل (۰٫۶۸۲) معنی دار بود. تبیین مدل رگرسیون در فرضیه اصلی پژوهش نشان داد متغیر مستقل توانایی تبیین متغیر وابسته را دارد. آزمون آنوا رابطه خطی بین متغیر مستقل و متغیر وابسته را نشان داد. در حقیقت با افزایش یک انحراف استاندارد در عدالت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی حدود ۰٫۶۸۲ انحراف معیار تغییر خواهد کرد که نشان از تاثیر زیاد عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی دارد. پس می توان گفت که عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد. لذا فرضیه اصلی پژوهش تائید گردید.

‏نتایج حاصل ازفرضیه فرعی اول تحقیق:

 برای ازمون فرضیه فرعی اول پژوهش (عدالت رویه ای بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد) از تحلیل رگرسیون به روش Enter استفاده گردید تحلیل رگرسیون اجرا شد همبستگی بین متغیر وابسته و متغیر مستقل (۰٫۷۱۴) معنی دار بود. تبیین مدل رگرسیون در فرضیه اصلی پژوهش نشان داد متغیر مستقل توانایی تبیین متغیر وابسته را دارد. آزمون آنوا رابطه خطی بین متغیر مستقل و متغیر وابسته را نشان داد. با افزایش یک انحراف استاندارد در عدالت رویه ای، رفتار شهروندی سازمانی حدود ۰٫۷۱۴انحراف معیار تغییر داشت که نشان از تاثیر زیاد عدالت رویه ای بر رفتار شهروندی سازمانی دارد. پس می توان گفت که عدالت رویه ای بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی ‏داری دارد. لذا فرضیه فرعی اول پژوهش تائید و فرضیه صفر رد گردید.

‏نتایج حاصل ازفرضیه فرعی دوم تحقیق

 برای ازمون فرضیه فرعی دوم پژوهش (عدالت مراوده ای بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر ‏معنی داری دارد) از تحلیل رگرسیون به روش Enter استفاده گردید تحلیل رگرسیون اجرا شد همبستگی بین متغیر وابسته و متغیر مستقل (۰٫۶۸۳) معنی دار بود. تبیین مدل رگرسیون در فرضیه اصلی پژوهش نشان داد متغیر مستقل توانایی تبیین متغیر وابسته را دارد. آزمون آنوا رابطه خطی بین متغیر مستقل و متغیر وابسته را نشان داد. با افزایش یک انحراف استاندارد در عدالت مراوده ای، رفتار شهروندی سازمانی حدود ۰٫۶۸۳ انحراف معیار تغییر خواهد کرد که نشان از تاثیر زیاد عدالت مراوده ای بر رفتار شهروندی سازمانی دارد. پس می توان گفت که عدالت مراوده ای بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد. لذا فرضیه فرعی دوم پژوهش تائید و فرضیه صفر رد گردید.

‏نتایج حاصل از فرضیه فرعی سوم تحقیق:

 برای ازمون فرضیه فرعی سوم پژوهش (عدالت توزیعی بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد) از تحلیل رگرسیون به روش Enter استفاده گردید تحلیل رگرسیون اجرا شد همبستگی بین متغیر وابسته و متغیر مستقل (۰٫۶۱۳) معنی دار بود. تبیین مدل رگرسیون در فرضیه اصلی پژوهش نشان داد متغیر مستقل توانایی تبیین متغیر وابسته را دارد. آزمون آنوا رابطه خطی بین متغیر مستقل و متغیر وابسته را نشان داد. با افزایش عدالت توزیعی، رفتار شهروندی سازمانی حدود ۰٫۶۱۳ انحراف معیار تغییر کرد که نشان از تاثیر زیاد عدالت توزیعی بر رفتار شهروندی سازمانی دارد. پس می توان گفت که عدالت توزیعی بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد. لذا فرضیه فرعی سوم پژوهش تائید شد.

 نتایج حاصل از اولویت بندی ابعاد عدالت سازمانی

با استفاده از آزمون فریدمن به بررسی اولویت بندی ابعاد عدالت سازمانی موثر بر رفتارشهروندی کارکنان سازمان تامین اجتماعی اسدآباد و همدان پرداخته شد هر سه بعد عدالت سازمانی می توانند میزان رفتار شهروندی سازمانی را پیش بینی نمایند. به طوری که عدالت رویه ای بیشترین تاثیر را بر رفتار شهروندی سازمانی داشته (۰٫۴۶۱) و بعد از آن به ترتیب مولفه های توزیعی (۰٫۱۷۰) و مراوده ای (۰٫۱۴۶) قرار دارند.

در پایان مولفان پیشنهاداتی را به شرح زیر ارائه نموده اند:

پیشنهاد جهت ارتقاء عدالت سازمانی

با توجه به نتیجه تحقیق و تایید فرضیه اصلی تحقیق که نشان دهنده تاثیر معنی دار عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی بود لذا پیشنهاد می شود در سازمان تامین اجتماعی جهت ارتقاء رفتار شهروندی سازمانی نسبت به ارتقاء سطح عدالت سازمانی توجه و کوشش گردد . بدین منظور باید درک این که چگونه افراد در مورد عدالت در سازمان شان قضاوت می کنند و این که چطور به عدالت یا بی عدالتی درک شده پاسخ می دهند از طرف مدیران مورد توجه و اهتمام قرار بگیرد.

 پیشنهاد جهت ارتقاء عدالت رویه ای:

 با توجه به نتیجه تحقیق و تایید فرضیه فرعی اول تحقیق (عدالت رویه ای  بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد) که نشان دهنده تاثیر معنی دار عدالت رویه ای بر رفتار شهروندی سازمانی است لذا پیشنهاد می شود در سازمان تامین اجتماعی جهت ارتقاء رفتار شهروندی سازمانی نسبت به ارتقاء سطح عدالت رویه ای توجه و کوشش گردد . بدین منظور جهت افزایش عدالت رویه ای پیشنهاد می شود:

۱ـ در طول زمان تخصیص رویه ها برای همگان ثابت بماند.

۲ـ از تعصب و غرض ورزی و کسب منافع شخصی و تعصب نابجای تصمیم گیرندگان جلوگیری شود.

۳-اطلاعات مورد استفاده در فرآیند تخصیص پاداشها درست باشد.

۴ـ فرصتی برای تغییر و اصلاح یک تصمیم ناعادلانه وجود داشته باشد.

۵ـ در فرآیند تخصیص باید نیازها ، ارزشها و چشم اندازهای کلیه بخشهای تحت تاثیر مدنظر قرار گیرد.

۶ـملاحظه اخلاقی که مطابق ان فرآیند تخصیص پاداشها با اصول اخلاقی و اعتقادی و وجدانی متناسب باشد.

  پیشنهاد جهت ارتقاء عدالت مراوده ای:

  با توجه به نتیجه تحقیق و تایید فرضیه فرعی دوم تحقیق (عدالت مراوده ای بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد) که نشان دهنده تاثیر معنی دار عدالت مراوده ای بر رفتار شهروندی سازمانی است لذا پیشنهاد می شود در سازمان تامین اجتماعی جهت ارتقاء رفتار شهروندی سازمانی نسبت به ارتقاء سطح عدالت مراوده ای توجه و کوشش گردد در روابط متقابل احترام به حقوق افراد و تشریح تصمیمات توسط مدیران مد نظر باشد. مدیران سازمان تلاش کنند که جو سازمان، جوی باز و انعطاف پذیر باشد بگونه ای که رابطه افراد در چنین جوی ، مبتنی بر احترام و اعتماد متقابل به یکدیگر باشد تا زمینه بروز هر چه بیشتر رفتارهای شهروند سازمانی فراهم شود.

 پیشنهاد جهت ارتقاء عدالت توزیعی:

با توجه به نتیجه تحقیق و تایید فرضیه فرعی سوم تحقیق (عدالت توزیعی بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر معنی داری دارد) که نشان دهنده تاثیر معنی دار عدالت توزیعی بر رفتار شهروندی سازمانی است لذا پیشنهاد می شود در سازمان تامین اجتماعی جهت ارتقاء رفتار شهروندی سازمانی نسبت به ارتقاء سطح عدالت توزیعی ابزارهای سنجش عملکرد به صورت دقیق عملکرد ها را سنجیده و به نسبت ان پاداشها پرداخت گردد.

پیشنهاد به مدیران و سرپرستان :

‏۱- بدست اوردن اطلاعات در مورد معنی و مفهوم عدالت در سازمان و رفتار شهروندی سازمانی برای درک صحیح از این مولفه ها .

۲- بدست اوردن اطلاعات در مورد میزان عدالت در سازمان و بررسی سطح رفتار های شهروندی سازمانی کارکنان برای شناسایی میزان ان و به کار گرفتن تدابیر خاص .

‏۳- تغیر دادن فرایند های کار به صورتی که کارکنان در ان از ابراز عقاید و احترام به عقاید برخوردار باشند.

‏۴- افزایش ارتباط با کارکنان برای ایجاد رضایت و اعتماد در کارکنان با روشهایی مانند برگزاری جلسات ، همایشها ، ورزشهای گروهی ، تجلیل و تشویق از کارکنان به بهانه مناسبتهای مختلف.

‏۵- بررسی علتهای سرخوردگی در کارکنانی که دارای عملکرد مناسبی نیستند .

‏۶- تشریح رفتار شهروندی سازمانی برای اشنایی کارکنان و ایجاد زمینه های مقبولیت در انها.

‏۷- بررسی موانع ساختاری از جمله آیین نامه ها و دستورالعمل های مغایر با عدالت سازمانی .

دریافت فایل

برای مطالعه بیشتر و دسترسی به فایل PDF این مقاله اینجا کلیک کنید.