تامین اجتماعی، حقی بنیادی
توسعه نظام‌ها و برنامه‌های تأمین اجتماعی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سیاست اجتماعی قرن بیستم است. با وجود این، ارتقا و بسط تأمین اجتماعی کماکان در دهه‌های پیش رو از چالش‌های اصلی به شمار خواهد رفت.
تأمین اجتماعی چیست؟
تأمین اجتماعی را می‌توان به عنوان هر گونه برنامه حمایت اجتماعی یا سایر تمهیدات اجباری تعریف کرد که توسط قانون شکل گرفته باشد؛ که در مواجهه با مخاطرات پیری، بازماندگی، از دست دادن توان کار، نقص عضو، بیکاری یا بچه‌دار شدن، سطحی از درآمد را برای افراد تضمین می‌کند. همچنین تأمین اجتماعی می‌تواند شامل مراقبت‌های درمانی یا پیشگیرانه باشد.
تأمین اجتماعی درتعریف اتحادیه بین‌المللی تأمین اجتماعی می‌تواند برنامه‌های بیمه اجتماعی، برنامه‌های حمایت اجتماعی، برنامه‌های فراگیر، طرح‌های مزایای عمر، صندوق‌های مستمری ملی و سایر اشکال ازجمله رویکردهای بازارگرا را در برگیرد که بر اساس قانون یا عرف کشور، بخشی از نظام تأمین اجتماعی کشور را تشکیل می‌دهند.
حقی فراگیر
نخستین برنامه‌های تأمین اجتماعی در اروپا و در اواخر قرن نوزدهم و بر اساس بیمه اجتماعی شکل گرفتند. با این همه نه فقط در نتیجه استقلال‌طلبی و شکل‌گیری کشورهای جدید پس از جنگ دوم جهانی، در قرن بیستم بود که برنامه‌های ملیِ تأمین اجتماعی در سطح جهان گسترده شدند. همچنین سیاست‌ها و مقاوله‌نامه‌های بین‌المللی و به رسمیت شناختن تأمین اجتماعی به عنوان یکی از حقوق مبنایی بشر در اعلامیه جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸) باعث گسترش تأمین اجتماعی شده است. در برخی از کشورها همچون آلمان و برزیل، تأمین اجتماعی حقی است که توسط قانون اساسی تضمین شده است. امروزه، اغلب کشورها از نوعی نظام تأمین اجتماعی برخوردارند. در سطح جهان، نوع رایج این برنامه‌ها، مستمری‌های پیری، معلولیت و بازماندگی هستند که در ادامه برنامه‌های ارائه‌کننده مزایا برای حوادث ناشی از کار و بیماری‌های شغلی، بیماری و بارداری، کمک‌های عائله‌مندی و بیکاری مطرح شده‌اند.
دسترسی محدود
مطابق برآوردهای در دسترس، حدود ۵۰ درصد جمعیت جهان به برخی از اشکال تأمین اجتماعی دسترسی دارند، در حالی که تنها ۲۰ درصد جمعیت جهان از پوشش مناسب تأمین اجتماعی بهره‌مند هستند. بنابراین ضرورت گسترش پوشش چالشی کلیدی برای سازمان‌های تأمین اجتماعی در همه مناطق جهان است. با این همه این امر تنها زمانی محقق خواهد شد که مسائل سیاستی گسترده‌تری مدنظر باشند، از قبیل ترکیب سنی جمعیت‌ها، تحول در ساختار خانواده، اثرات جهانی سازی اقتصاد، رشد بازارهای کار غیررسمی و توسعه‌های زیست‌محیطی و اپیدمولوژیک.
تأمین اجتماعی کلید توسعه اقتصادی و اجتماعی بلندمدت است
اهمیت اجتماعی نظام تأمین اجتماعی برای جامعه امروزه به شکل گسترده‌ای پذیرفته شده است. با این حال، درباره اهمیت اقتصادی نظام تأمین اجتماعی اتفاق نظر اندکی وجود دارد. صرف نظر از این مخالفت‌ها، رویکردی که براساس آن نظام‌های تأمین اجتماعی را باید به عنوان مؤلفه‌ای مولد در توسعه اقتصادی درک کرد، دیدگاهی است رو به گسترش است.
وقتی درباره اهمیت اقتصادی تأمین اجتماعی بحث می‌شود، تاریخ تأمین اجتماعی در اروپا آموزنده است. بسیاری از کشورهای اروپایی برنامه‌های تأمین اجتماعی در اوایل فرایند توسعه‌شان، پیش از آن که ثروتمند شوند، به کار بستند. همچنین تاریخ اروپا نشان می‌دهد که اقتصادهای کارآ و نظام‌های کارای تأمین اجتماعی هم‌دوش و همراه هم رشد می‌کنند و نظام‌های تأمین اجتماعی مانعی برای رشد اقتصادی نیستند. واضح است که همه کشورها باید نظام‌های تأمین اجتماعی خود را مطابق با نیازهای اجتماعی-اقتصادی و شرایط خاص خود بسط دهند. با این حال بر مبنای تجربه کشورهای اروپایی، یک پیام روشن برای کشورهای در حال توسعه وجود دارد: نظام‌های تامین اجتماعی کارا و مؤثر، امری کلیدی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی بلندمدت هستند.
منبع: مفاهیم و واژگان کلیدی در برنامه راهبردی سازمان تامین اجتماعی، دبیرخانه شورایعالی برنامه ریزی راهبردی، اردیبهشت ۱۳۹۴
به نقل از: تأمین اجتماعی: یکی از حقوق بنیادین بشر، ترجمه میکائیل عظیمی، سایت ایسا- لینک مطلب: Source: http://www.issa.int/topics/understanding/introduction
آخرين نظرات شما