نعمتهای مجهول، وعده های مجعول
در حدیثی آمده است «النعمتان مجهولتان، الصحه و الامان» دو نعمت است که مجهول است و به چشم مردم نمیآید، یکی سلامت و دیگری امنیت. بعبارت دیگر بعضی پدیدهها وجود دارند که تا هستند به چشم نمی آیند و افراد متوجه اهمیت و ضرورت آنها نمیشوند مثل هوا که برای ادامه حیات ضروری است ولی افراد غالباً متوجه آن نیستند و تنها وقتی متوجه هوا می شوند که نباشد و دچار خفگی شوند. امنیت و سلامت نیز همین خصیصه و خاصیت را دارند و تنها زمانی که انسانها دچار نا امنی می شوند و سلامتی خود را از دست می دهند از وجود آنها و ضرورت حیاتی آنها آگاهی می یابند.
امنیت ابعاد مختلف بینالمللی، ملی و اجتماعی، اقتصادی و … دارد که فقدان هر کدام از آنها میتواند وضعیت و سرنوشت کشور، جوامع، خانواده ها و افراد را دچار خسران و بحران نماید. امنیت مقولهای است که حتی حس عدم وجود آن نیز میتواند مشکل زا باشد. ابعاد ببنالمللی و ملی امنیت از جمله اموری است که بیشتر در حوزه امور دفاعی و دیپلماسی و … سامان داده میشود. امنیت اقتصادی از منظر بنگاهها و خانوادهها مطرح است و امنیت، ثبات و آرامش در حوزه اقتصادی میتواند در بنگاهها و صاحبان سرمایه ایجاد انگیزه برای کار و فعالیت ایجاد کند نکته حائز توجه آنکه در این رویکرد آنقدر که ثبات در میزان متغیرها اهمیت دارد کمتر از قدر مطلق متغیرها و شاخصها می باشد بعبارت دیگر اینکه نرخ ارز چقدر باشد مهم است ولی مهمتر از آن اینست که نرخ ارز با ثبات باشد و هر روز و هر ساعت تغییر نکند تا فعالان اقتصادی بتوانند برنامه ریزی کنند و تصمیم بگیرند و خود را با نرخ آن تطبیق دهند .
در حوزه اجتماعی، امنیت از یک منظر به حوزه انتظامی و جلوگیری از بروز جرائم و آسیبهای اجتماعی سازمان یافته و برخورد با عاملان آن است و از منظری دیگر به مصون سازی و پیشگیری از قرار گرفتن خانوادهها و افراد در معرض آسیبهای اجتماعی و ترمیم و جبران خسارات احتمالی آنها و ایجاد زمینه باز اجتماعی شدن افراد آسیب دیده می باشد.
در این میان یک “نظام تامین اجتماعی چند لایه“ (امدادی، حمایتی و بیمه ای) و چند سطحی (پایه، مازاد و مکمل) می تواند بصورت یک تور ایمنی و تامینی همه افراد و خانوادهها را تحت پوشش قرار دهد و به آنها آرامش خاطر، اطمینان و امید به آینده اعطاء نماید . اینست که دغدغه افراد و خانوادهها را نسبت به آینده از بین می برد و منجر به ایجاد یک امنیت اجتماعی پایدار می شود که می تواند از بروز بسیاری از آسیبهای اجتماعی جلوگیری کند و افراد با اطمینان و امیدی که نسبت به تامین امنیت، معیشت، سلامت و … خود می یابند، شادابتر و با نشاط تر زندگی می کنند.
و از همه مهمتر اینکه نظام تامین اجتماعی چند لایه، امنیت اجتماعی را همراه با عزت و احترام به ذینفعان خود ارائه می نماید.
طی سالهای اخیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان های تامین اجتماعی و بیمه سلامت در برای امنیت (اجتماعی) و سلامت که دو نعمت مجهول هستند زحمات زیادی کشیدند و صد البته چون این اقدامات از ۳ سال قبل آغاز شده و تاکنون تداوم دارد عملاً به چشم نمی آید. بطور مثال بسط پوشش بیمه های اجتماعی بازنشستگی توسط سازمان تامین اجتماعی که مألاً بیمه درمان را نیز بهمراه دارد، دو نعمت مجهول امنیت و سلامت را در ذات خود به بهترین نحو و با عزت را فراهم می سازد و بسط پوشش بیمه همگانی سلامت با حفظ بیمه شدگان قبلی (روستائیان، عشایر، کشاورزان و اقشار و گروههای هدف و نیازمند) توسط سازمان بیمه سلامت و با تقبل حق بیمه سرانه ۴۸ هزار تومانی برای هر نفر (حدود ۳۰ میلیون نفر) نیز از مصداق نعمتان مجهولتان است که عملاً به چشم مردم نمی آید و شاید آنگونه که وعده های مجعول عده ای می تواند رای ساز باشد، برای دولت مستقر مفید نیست .
در حوزه اشتغال نیز وضع به همین منوال است. یک کار توده ستایانه اینست که با تبلیغات زیاد و در قالب طرحی نظیر بنگاههای زود بازده، پول پاشی کنیم و شغل پایدار ایجاد نشود و فقط یکسری شغل صوری و کاغذی ایجاد شود و بیکاران را به “بیکار بدهکار“ تبدیل کنیم و در ازای اینکار چندین شغل را از بین ببریم و یک راه دیگر اینست که با ایجاد ثبات شغلی و تقویت امینت شغلی سعی کنیم حداقل شغل موجود از بین نرود و رویکرد دوم “امنیت شغلی“ است که به چشم نمی آید و رای ساز نیست و رویکرد اولی وعده ای توخالی است و مجعول که رای ساز خواهد بود. حال یک دولت آینده نگر، دلسوز، اصیل و … بین یک دوراهی می ماند، یکی اینکه با وعده های مجعول و اقدامات موسمی به ورطه کارهای توده ستایانه بیافتاد و یا اینکه به نعمتان مجهولتان (امنیت شغلی) بپردازد.
بویژه آنکه غالب این وعده های مجعول یا با توجه به شرایط و متغیرهای اقتصادی کشور مقدور و میسر نیست و یا منجر به ایجاد تورم میشود و عملاً از جیب مردم برداشته می شود و یا قدرت خرید آنها را کاهش میدهد و یا اینکه براساس احکام بالادستی نظیر سند چشم انداز، سیاستهای کلی ابلاغی، قانون برنامه ششم توسعه و قانون بودجه ۹۶ ،اساساً امکان پذیر نیست . بطور مثال اینکه ما بگوئیم یارانه همه را ۵ برابر می کنیم منجر به افزایش هزینههای عمومی دولت میشود و این مغایر با بند ۱۶ اصول و سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی است که می گوید باید هزینه های عمومی دولت کاهش یابد ولی اینکه بگوئیم برای همگان یارانه نقدی را در همین سطح نگه میداریم و یارانه افراد برخوردار را قطع می کنیم (حتی اگر باعث ریزش آرای ما شود) و سپس طبق قانون احکام دائمی برنامههای توسعه و قانون برنامه ششم و بودجه ۹۶ مبالغ حاصله از قطع یارانه افراد برخوردار را برای هزینه به اقشار غیر برخوردار کمک میکنیم و این کمک را بصورت ارائه پوششهای بیمهای، امنیت غذایی و ارائه سبد غذایی، ایجاد زمینه تحصیل، ایجاد مهارت و توانمند سازی و … ارائه میکنیم، خوب است ولیکن طبیعتاً وعده مجعول و فریبنده ای نیست .
برهمین اساس است که کار دولتهای توسعهگرا، سخت تر از دولت های پوپولیستی است و کار کاندیداهای توسعه گرا و آینده نگر سخت تر از کاندیداهای پوپولیست است. بهر تقدیر وقتی کارزارهای انتخابات، عرصه رقابت بین کارکردها و عملکردهای مبتنی بر توسعه همه جانبه و پایدار و متوازن با حفظ عزت و احترام مردم و مبتنی بر حقوق شهروندی یا وعده های مجعول باشد، کار دولت توسعهگرا و آیندهنگر در جلب نظر مردم بویژه اقشار و گروههای هدف سختتر می شود.
علی حیـدری
نائب رئیس هیات مدیره
سازمان تامین اجتماعی
آخرين نظرات شما