کار فرهنگی، بستر اصلی تعامل تامین اجتماعی با مخاطبان

زمانی که حدود پنج سال پیش مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی دستور توقف انتشار روزنامه خورشید را صادر می کرد؛ هرگز کسی گمان نمی برد که تعطیلی روزنامه یادشده تنها آغاز کار است و با تعطیلی موسسه عالی پژوهش و معاونت فرهنگی و اجتماعی، پل های ارتباطی فرهنگی سه گانه تامین اجتماعی به طور کامل از بین خواهد رفت.

فقدان معاونت فرهنگی و اجتماعی در یک دوره تقریبی پنج ساله سبب ساز معضلات بسیاری برای تامین اجتماعی شد. چرا که هر سازمان و نهاد اجتماعی برای پیشبرد وظایف و ماموریت های خویش نیاز به بخش های ارتباطی و فرهنگی دارد. برخی، از همان آغاز تشکیل حوزه فرهنگی و اجتماعی با این استدلال که سازمانی که چارچوب های قانونی، نحوه کار و ارتباط آن را با مخاطبان مشخص کرده است نیاز به کار فرهنگی و حوزه فرهنگی و اجتماعی ندارد، به مخالفت با هستی این حوزه پرداختند. متاسفانه این نگرش هرگز به ظرافتهای کار فرهنگی و ارتباطی توجه لازم را نداشته است.

به هرحال هدف این نوشتار به هیچ رو پاسخ دادن به مخالفان نیست؛ بلکه بررسی ضرورت وجودی کار فرهنگی و اجتماعی است. سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه گر اجتماعی کشور با بیش از ۳۸ میلیون تن بیمه شده اصلی و تبعی، حدود نیمی از جمعیت کشور را زیر پوشش دارد و با بیش از یک و نیم میلیون کارگاه و حدود دو میلیون مستمری بگیر در ارتباط است. بدیهی است که ارتباط با چنین گستره بزرگی از جمعیت کشور نیاز به کار فرهنگی بسیار مستمر و پیچیده دارد.

به عبارت دیگر ارتباط سازمان تامین اجتماعی با گروههای مخاطب از طریق بستر قانونی انجام می شود. اما قانون به تنهایی تمامی این ارتباط را هموار نمی کند. تا زمانی که کارگر و کارفرما ضرورت بیمه شدن و پرداخت حق بیمه را درک نکنند، فرایند پرداخت حق بیمه و ارایه خدمات تنها یک جبر قانونی تلقی خواهد شد، و امکان گریز از آن نیز همواره فراهم بوده و هست. اما زمانی که کارگر و کارفرما ضرورت بیمه اجتماعی را درک کنند، روند کار آسانتر خواهد شد و این ممکن نیست جز از طریق کار فرهنگی بسیار مداوم و اثر گذار.

ازاین روست که کار حوزه فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیار ضروری به نظر می رسد. ایجاد تعامل دایمی و گسترده با کارگران، کارفرمایان، بازنشستگان و دولت به عنوان شرکای اجتماعی اصلی تامین اجتماعی کاری است که معاونت فرهنگی و اجتماعی این سازمان وظیفه انجام آن را بر عهده دارد.

مهمترین ماموریت حوزه فرهنگی و اجتماعی تامین اجتماعی ایجاد تعامل با مخاطبان اصلی در راستای آگاه ساری آنان از حقوق دوجانبه است؛ آز آن رو دوجانبه که هریک از دوسوی این تعامل، چه مخاطبان اصلی سازمان – کارگران، کارفرمایان و بازنشستگان – و چه خود تامین اجتماعی، دارای حقوقی نسبت به یکدیگر هستند که آگاه سازی مخاطبان از این حقوق فرایند این ارتباط را نهادینه می سازد.

در این میان از مهمترین اقدامات حوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان تامین اجتماعی در جهت آگاه سازی مخاطبان اجتماعی، تهیه و انتشار مطالب گوناگون در زمینه توضیح و روانسازی درک قوانین و آیین نامه های سازمان در چارچوب کتاب، بروشور و جزوه و برگزاری نشستها و همایش های مختلف با مخاطبان برای تبادل نظر، فهم مشکلات و مطالبات آنان و انعکاس امکانات و محدودیت های سازمان و بررسی آنها و ایجاد تفاهم در زمینه های مشترک و … ارتباط رودر رو با مسوولان و دست اندرکاران سازمان است. ارایه خدمات و بسته های فرهنگی به کارگران، بازنشستگان و کارفرمایان از دیگر اقداماتی است که حوزه یاد شده توان انجام آن را به خوبی دارد.

برگزاری همایش تکریم از کارفرمایان کارآفرین در ۲۱ اردیبهشت ماه جاری با شرکت ۳۳ کارفرمای نمونه از سراسر کشور،از این دست اقدامات اثرگذار است. در این میان حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نایب رییس مجلس شورای اسلامی و مدیرعامل و مسوولان ارشد سازمان تامین اجتماعی در همایش یاد شده سبب آشنایی بیشتر، تعامل سازنده و تبادل نظر کارفرمایان با مسوولان شد. براین اساس نظر شماری از نمایندگان تشکل های کارفرمایی که محتوای همایش را بسیار مفید و سازنده ارزیابی کرده و خواستار تداوم این دست از برنامه ها شدند، گواه این مدعی است.

در شرایط کنونی آنچه از اهمیت بسزایی برخوردار است و حوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی و دیگر حوزه های سازمان باید توجه ویژه به آن داشته باشند نبود توازن میان منابع و مصارف و به عبارت درستتر پیشی گرفتن مصارف از منابع است. به نظر می رسد که معاونت فرهنگی و اجتماعی تامین اجتماعی می تواند با برپایی نشستهای گوناگون و تداوم برگزاری همایش های یاد شده با کارفرمایان و کارگران؛ آنان را از وضعیت خطیر صندوق تامین اجتماعی آگاه کرده و بستر تعامل مشترک با مخاطبان برای دستیابی به راهکارهای مناسب جهت برون رفت سازمان از این وضعیت خطرناک را فراهم کند.

بدیهی است که ایجاد تعامل با دولت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از طریق همایش های یاد شده و ارسال بسته های فرهنگی به منظور تشریح وضعیت و مشکلات تامین اجتماعی از دیگر مسایلی است که حوزه فرهنگی و اجتماعی سازمان می تواند به خوبی آن را به انجام رساند.

داود میرزایی ( روزنامه نگار و کارشناس حوزه تامین اجتماعی )